اثر محلول پاشی نانوکلات آهن، فرآورده های زیستی مشتمل بر اسیدهای آمینه، کود آلی و آب مغناطیسی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک و کیفی گیاه سویا (glycine max) در زمان های متفاوت برداشت

به منظور بررسی تأثیر محرک های رشد شیمیایی و آلی و زمان برداشت بر خصوصیات کمی و کیفی سویا رقم ویلیامز، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با 24 تیمار و 3 تکرار در سال های 92-1390 در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) اجرا شد. فاکتور اول، محلول پاشی مواد شامل 1- نانوکلات آهن (دو در هزار)، 2- کادوستیم (5/0 در هزار)، 3- آمینول فورته (دو در هزار)، 4- آب مغناطیسی (20 لیتر در متر مربع)، 5- کمپوست زباله شهری (10 تن در هکتار با نسبت 1/0 در آب اضافه شد)، 6- کود حیوانی (کود گاوی، 10 تن در هکتار با نسبت 1/0 در آب اضافه شد) و 7- کود شیمیایی نیتروژن خالص (پنج در هزار از منبع اوره) به همراه یک تیمار شاهد و فاکتور دوم، سه زمان برداشت 1- هنگامی که رطوبت دانه در غلاف های ساقه اصلی 25-20 درصد بود 2- هنگامی که رطوبت دانه در غلاف های ساقه اصلی 15-14 درصد بود (زرد شدن بیش از 95 درصد غلاف) 3- هنگامی که رطوبت دانه در غلاف های ساقه اصلی 12-10 درصد بود (رسیدگی کامل غلاف ها)، منظور شدند. مقایسه میانگین مرکب اثر متقابل تیمارها نشان داد که محلول-پاشی نانو کلات آهن و زمان برداشت دوم بیشترین عملکرد دانه و پروتئین (به ترتیب 3731 و 1390 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد روغن (951 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد بیولوژیک (7218 کیلوگرم در هکتار)، فتوسنتز جاری (3145 گرم در متر مربع)، شاخص سطح برگ (12/7)، کارایی فیزیولوژیک (85/38 کیلوگرم بر کیلوگرم)، شاخص برداشت نیتروژن (44/71 درصد) و میزان اسیدهای استئاریک و اولئیک (به ترتیب 73/5 و 70/25 درصد) را داشت. بیشترین میزان فیتین در تیمار آب مغناطیسی (13 درصد) و بیشترین غلظت آنزیم مالون دی آلدهید در تیمار شاهد (7/140 نانو مول بر گرم وزن تر) بدست آمد. میزان فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز با محلول پاشی نانوکلات آهن و کادوستیم در زمان برداشت دوم بیشتر از سایر تیمارها بود. براساس نتایج این آزمایش به نظر می رسد که با توجه به عملکرد روغن و پروتئین و ترکیب اسیدهای چرب (اولئیک و لینولئیک) و بالا بودن ارزش تغذیه ای سویا، محلول پاشی نانوکلات آهن و زمان برداشت دوم باعث افزایش کمی و کیفی محصول و در راستای کاهش آلودگی های محیطی و کشاورزی پایدار می باشند.